စည္သူေဒါက္တာ ၀မ္းကိုေဟာ

စည္သူေဒါက္တာ ၀မ္ကိုေဟာအား ၁၉၁၇ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၁၇ ရက္ေန႕တြင္ ခ်င္းျပည္နယ္၊ တီးတိန္ၿမိဳ႕၊ ထုတ္လိုင္ေက်းရြာတြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ၁၉၃၇ ခုႏွစ္တြင္ စစ္ကိုင္းျမိဳ႕အစိုးရ အထက္တန္းေက်ာင္းမွ တကၠသိုလ္၀င္တန္းေအာင္ျမင္ကာ ၁၉၃၇ မွ ၁၉၅၇ ထိ ခ်င္းေတာင္ တန္း ခရိုင္ရံုး၌ အမႈထမ္းခဲ့သည္။
စစ္ရံုးဖြဲ႕စည္းခဲ့ေသာ ခ်င္းစစ္၀န္ထမ္းတပ္ဖြဲ႕တြင္တပ္ေရးႏွင့္ ေထာက္လွန္းေရးအရာရွိ၊ ဒုတိယအၾကီးအကဲ၊ ခ်င္းေတာင္တန္း ခရိုင္၀န္ႏွင့္ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးတြင္ ခ်င္းအမ်ိဳးသားမ်ား ကို ေခါင္းေဆာင္ခဲ့သည္။


၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ပင္လံုညီလာခံတြင္ ခ်င္းအမ်ိဳးသား ကိုယ္စားလွယ္ေခါင္းေဆာင္၊ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲေရး အဖြဲ႕၀င္၊ အစိုးရအဖြဲ႕ ခ်င္း ေရးရာ အၾကံ ေပးအျဖစ္ လုပ္ကိုင္ ခဲ့ၿပီး၊ ႏုအက္တလီ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆို ရန္အတြက္ လန္ဒန္သို႕ သြားေရာက္ရာတြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည္။

လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ႏိုင္ငံျခားေရးရာဌာန ဒုတိယအတြင္း၀န္၊ သံတမန္ေရးရာ   ေကာင္စစ္ေရး ရာ၊ ကမာၻ႕ ကုလ သမဂ ဌာနခြဲ ဦးစီးအရာရွိ၊ 1955 ခုႏွစ္မွ စၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆိုင္ရာ အထူးအာဏာကုန္လႊဲျခင္းခံရေသာ သံအမတ္ၾကီးအျဖစ္ ျပင္သစ္၊ ကေမာၻဒီးယား၊ ၾသစၾတီးးယား ႏွင့္ ဟန္ေဂရီႏိုင္ငံတို႕တြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ ခဲ့ၿပီး ၁၉၇၅ ခုႏွစ္တြင္ အၿငိမ္း စား ယူခဲ့သည္။Daw Tina Han @ Nu Mang Kho Ciin ႏွင့္ လက္ထပ္ခဲ့ၿပီး သားသံုးေယာက္ သမီး ငါးေယာက္ထြန္းကားခဲ့သည္။

စည္သူေဒါက္တာ ဦး၀မ္းကိုေဟာသည္ သိကၡာေတာ္ရဆရာ Revd. Za Khup & Pi Ciang Zam တို႕၏ သားသံုးဦး၊သမီး ေလးဦးအနက္ ၾကီးၾသ ရသျဖစ္ၿပီး 1917ခုႏွစ္ မတ္လ 17ရက္၊ သန္းေခါင္ယံ မနက္ 22:00 AM တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ေမြးဇာတိမွာ ခ်င္းျပည္ နယ္၊ တီးတိန္ၿမိဳ႕ ၊ ထုတ္လိုင္ေက်းရြာ ျဖစ္သည္။ ဖခင္ Revd. Za Khup သည္ ဘုရား အမႈေတာ္   ေဆာင္ရင္း မိမိလူမ်ိဳးမ်ား၏ ပညာေရးအတြက္ တစ္ဖက္တစ္လမ္းမွ စာေပသင္ ၾကားေပးေသာ   ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီး တစ္ပါး လည္းျဖစ္ သည္။ ဆရာႀကီး ဇခုပ္၏ ၾကိဳးပန္းဂုဏ္ျပဳေသာ အားျဖင့္ jan 1st, 1936 ခုႏွစ္ တြင္ Governor of Burma H.L Stephenson K.C.S.I, K.C.I.E မွ Certificate of Good Service ကို ခ်ီးျမွင့္ခံခဲ့ရသည္။

(1) ဖခင္ႀကီး၏ အိပ္မက္။

စည္သူေဒါက္တာ ဦး၀မ္းကိုေဟာ၏ မိဘႏွစ္ပါးမွာ ၁၉၁၆ ခုႏွစ္တြင္ အိမ္ေထာင္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ ပထမသားဦးျဖစ္သည့္ စည္သူေဒါက္တာ ဦး၀မ္းကိုေဟာေမြးခါနီးတြင္ ဖခင္ၾကီးက အိမ္မက္ တစ္ခု မက္ခဲ့သည္။ ယင္းအိပ္မက္မွာ ေျခရင္းအိမ္ (U Tuang Ko Thang ၏ ဖခင္) က အလြန္ေကာင္းေသာ ခါးခ်ိတ္ဓါး (Kawng naam) မ်ား လာေရာင္းရာ ၄င္းဓါးမ်ားမွ အေကာင္း ဆံုးဓါးကို ၀ယ္ယူခဲ့သည္ ဟု ျမင္မက္ခဲ့သည္။ မိမိတို႕အယူဆအရ အလြန္ေကာင္းမြန္ေသာ အိမ္မက္တစ္ခုျဖစ္ သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဦး၀မ္းကိုေဟာသည္ မိမိ နာမက်န္းျဖစ္ခ်ိန္၊ ဆင္းရဲ ဒုကၡေရာက္ခ်န္မ်ားတြင္...
"ငါမေသႏိုင္ေသး၊ ငါ..ပစၥည္းဥစၥာရွာေဖြစုေစာင္းရဦးမယ္၊ ငါ..ခ်မ္းသာရဦးမယ္၊ လူေပၚ လူေဇာ္ျဖစ္ဦးမယ္" ဟု ဖခင္ၾကီးအိပ္မက္ကို ေအာက္ေမ့ လ်က္ အျမဲခြန္အားရမိ ပါေၾကာင္း ေျပာေလ႕ရွိသည္။

(2) ပညာသင္ၾကားျခင္း။

ငယ္ရြယ္စဥ္ကပင္ တစ္မူထူးျခားသည္။ အားကစားမွအစ ပညာေရးတြင္ ထူးခြန္သည္။ ဖခင္ၾကီးတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရာ Khuasak ရြာ ABM (American Baptist Mission)   ေက်ာင္း တြင္ ပညာ စတင္သင္ၾကားခဲ့ၿပီး အလယ္တန္းကို တီးတိန္၊ ဖလမ္းၿမိဳ႕ အလယ္တန္းေက်ာင္း တြင္၄င္း၊ ထိုမွတဆင့္ Scolar-ship ရရွိကာ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕ အစိုးရ အထက္တန္းေက်ာင္း တြင္ အထက္တန္းေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ တကၠသိုလ္၀င္တန္းတြင္ အဂၤလိပ္၊ ပထ၀ီ၊ သမိုင္းဘာသာ ရပ္မ်ားအား ဂုဏ္ထူးျဖင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။

(3) ႏိုင္ငံ့၀န္ထမ္း စတင္ျခင္း။
အထက္တန္းေအာင္ျမင္ၿပီး ဖလမ္းၿမိဳ႕ ခ်င္းေတာင္တန္းေဒသဆိုင္ရာ အဂၤလိပ္အေရးပိုင္ရံုတြင္ လက္ေရးတို ရံုးအုပ္စာေရးၾကီးအျဖစ္ စတင္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။

(4) ဂ်ပန္စစ္ေခတ္ ခ်င္းေတာ္လွန္ေရးတြင္ပါ၀င္ျခင္း။

ဒုတိယကမာၻစစ္ကာလ ဂ်ပန္စစ္ေငြ႕စတင္လႊမ္းလာခ်ိန္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုလည္း ဂ်ပန္စစ္တပ္ မွ သိမ္းပိုက္စျပဳလာၿပီး အေရးပိုင္ ဗိုလ္မွူးၾကီးေနလာ (Col. Naylar CBE) ႏွင့္ ဗိုလ္မွဴးၾကီး စတီဗင္ (Maj. Stevenson) တို႕မွ ဥိးေဆာင္ေသာ ခ်င္းလဲဗီး (Chin Levies) တပ္တြင္ Dr. Vum Ko Hau သည္ ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္အျဖစ္ပါ၀င္ၿပီး ခ်င္းေတာင္တန္း စစ္ေျမျပင္ အ သီးသီးတြင္ တိုက္ပြဲ၀င္ကာ Maj. Stevenson မွ 1943ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာ 20ရက္ေန႕တြင္ ယာယီ စစ္ဦးစီး ဗိုလ္မွဴး (Staff Major) အျဖစ္ ၁၉၄၃ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာ (၂၀)ရက္ တြင္ ခ်ီးျမင့္ခဲ့သည္။
အဂၤလိပ္မဟာတင္ေပါင္းစုကို ဦးစီးေသာ အေရွ႕ေတာင္အာရွ စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္ Lord Mount Batten သည္ တီးတိန္ၿမိဳ႔တြင္ ခ်င္းေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ ဦး၀မ္းကိုေဟာ (Dr. Vum Ko Hau) အား ေတြ႕ဆံုၿပီး အမွတ္တရဓာတ္ပံုႏွင့္ ေငြစီးကရက္ တစ္ဗူးအား ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ေသးသည္။
(နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္မွ အထက္ျမန္မာျပည္ကို သိမ္းပိုက္လာေသာအခါ ခ်င္းျပည္နယ္ Sizaang   ေဒသ မွ သူ႕ကၽြန္မခံ အရံႈးမေပး ေတာ္လွန္တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။

Sizaang နယ္သည္ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ျပင္းျပေသာ ခ်င္းေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ Bo Khai Kam ႏွင့္ တိုက္သူႀကီးPu Khup Lian (Dr. Vum Ko Hau ၏အဖိုး) တို႕ အပါအ၀င္ သူရဲေကာင္းမ်ား ေပါက္ဖြားရာ ဘူမိနက္ သန္ေအာင္ေျမ အျဖစ္ အစဥ္အလာၾကီး မားေသာေဒသျဖစ္ရာ Sir. George White, V.C Commader in Cheif of Upper Burma မွ "The most difficult enemy to see or hit I ever fought" ဟု အဂၤလိပ္ စစ္သမိုင္းတြင္ မွတ္တမ္း တင္ခဲ့သည္။ ဒုတိယအၾကိမ္ အဂၤလိပ္ျမန္မာ စစ္ပြဲကာလတြင္ Victoria Cross (V.C) ခ်ီးျမင့္ခံရသူႏွစ္ဦးရွိရာ တစ္ဦးမွာ Sizaang နယ္တိုက္ပြဲတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ဖူးသည္။)