က်ေနာ္ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႕ ပါတ္သတ္ၿပီးေတာ့ မ်ားမ်ားစားစားမဟုတ္ရင္ေတာင္မွ ေတာ္ရံုသင့္ရံုေလ့လာ ဖူးပါ တယ္။ လူ႕အခြင့္အေရး၊ ကေလးအခြင့္အေရး၊ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရး၊ အလုပ္သမားအခြင့္အေရးဆိုပါေတာ့။ ဒီအထဲမွာ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႕ ပါတ္သတ္လို႕ ႏိုင္ငံအလိုက္ ခဲြျခားထားတာရွိပါတယ္။ လူအခြင့္အေရး အခ်က္ (၃၀)၊ ကေလးအခြင့္အေရး အခ်က္(၄၀)၊ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရး အခ်က္ (၁၆)ခ်က္ရွိကို ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ၊ဒီဇင္ဘာလ ၁ဝ ရက္ေန႔တြင္ ကမၻာ႔ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ ညီလာခံအစည္းအေဝးႀကီးက လူ႔အခြင္႔အေရး ေၾကညာစာတမ္းႀကီး ကို ျပဌာန္းေပးလိုက္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခ်က္က လူ႕အခြင့္အေရးဆိုတာ နယ္နမိတ္ရွိပါတယ္။ ဧရိယာရွိပါတယ္။ သူ႕ႏိုင္ငံနဲ႕ သူဇာတ္ဆိုတာ ရွိပါ တယ္။ သူအိမ္ထဲမွာ ထုတ္ျပန္ထားတာကို အျပင္ကလူ စြက္ဖက္လိို႕ မရသလိုေပါ့။ သတ္မွတ္ခ်က္ရွိပါတယ္။ လူ႕အခြင့္အေရးကို ေလးစားပါတယ္ဆိုတဲ့ ထိုင္းမွာ ေနထုိင္ဖူးသူတုိင္း သံေဒါက္မႈ (တရားမ၀င္နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ မႈ)နဲ႕ အဖမ္းခံရရင္ (၄၅)ရက္ ေထာင္က်ပါတယ္။ တစ္ခါတေလ ရက္ေပါင္း (၅၀ ) ေက်ာ္ခ်င္ရင္ ေက်ာ္သြားတတ္ပါ တယ္။
ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာဆိုရင္ သံဆူးႀကိဳးပတ္လည္ ၀ိုင္းရံၿပီးေတာ့ လူေတြကို အျပင္ကို ထြက္ခ်င္လို႕ ထြက္လို႕ မရပါဘူး။ အထဲမွာပဲ ေနေနရတယ္။ အဲဒီအခါမ်ိဳးမွာ လူ႕အခြင့္ေရးဆိုတာ ဘယ္အနားကို ေရာက္ေနမွန္းမသိပါ။
ဒီျပင္ မေလးရွားမွာလည္း ေအာ္ပရာစီနဲ႕ အဖမ္းခံရရင္ ႀကိမ္ဒဏ္ေပးပါတယ္။ ျပည္ႏွင္ ဒဏ္ေပး ပါတယ္။ အဲဒီမွာ လူ႕အခြင့္အေရး ဘယ္အနားကို ေရာက္ေနပါသလဲ။ စကၤာပူဆိုရင္ တရား၀င္ေနထုိင္မႈေၾကာင္း အဖမ္းခံရတာနဲ႕ ႀကိမ္ဒဏ္ခံရလို႕ ဖင္မွာ အသားမဲဒဏ္ရာေတြနဲ႕ အခုထိေအာင္ က်ေနာ္တို႕ ျမန္မာေတြရွိေနပါေသးတယ္။
ဒါေၾကာင္း လူ႕အခြင့္အေရးဆိုတာ နယ္နမိတ္ သတ္မွတ္ခ်က္ရွိပါတယ္။ တိုက္ဆိုင္လို႕ အေမရိကန္လို ႏိုင္ငံမ်ိဳးမွာ သမၼတေဟာင္း ဘုရွ္လက္ထက္တုန္း တာလီဘန္ အစြန္ေရာက္ေတြကို အျပစ္ေပးတာနဲ႕ ပါတ္သတ္ၿပီး အၿငိဳႀကီး တယ္ လူ႕အခြင့္အေရးမရွိဘူးဆိုၿပီး ေအာ္လိုက္ၾကတာ ဘုရွ္က “ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုတာ ႏိုင္ငံရွိသူေတြအတြက္ သာ ထိုက္တန္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံမဲ့ေတြ အတြက္ မလိုအပ္ပါဘူး။”ဆိုၿပီး ေျပာသြားေလရဲ႕။ အဲဒီတုန္းက လူ႕အခြင့္ အေရး လို႕ ေအာ္ေန သူေတြ ဘယ္ေခ်ာင္ကို သြားလို႕ သြားအိပ္ေနမွန္းမသိေတာ့ပါ။
ေနာက္တစ္ခ်က္ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႕ ပါတ္သတ္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္သူေတြ ဘယ္ေလာက္ လူ႕အခြင့္အေရးကို ခံစားရၿပီးၿပီလဲ။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ က စၿပီး ဒီမုိေရစီႏုိင္ငံေျပာင္းသြားၿပီးဆိုၾကပါစို႕။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ လူ႕အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ေနတာ ေန႕တိုင္းရွိတယ္။ ကခ်င္နဲ႕ ကရင္ျပည္နယ္လို႕ တိုက္ပဲြမ်ိိဳးမွာ လူ႕အခြင့္အေရး ဘယ္ေခ်ာင္း မွာသြားအိပ္ေနပါသလဲ။
ေသနပ္ကိုင္ တိုက္ပဲြၾကားမွာ လူ႕အခြင့္အေရးသည္ စာရြက္ တစ္ရြက္သာသာေလာက္သာ ရွိပါသည္ကို လက္ခံပါ မည္လား။ အေပၚဖား၊ ေအာက္ဖိ လုပ္ေနတဲ့ ဒီအခ်ိန္အခါမ်ိဳးမွာ လူ႕အခြင့္ေရးကို ေျပာဖို႕ အခ်ိန္မတန္ေသးပါဘူး လို႕ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။
လူ႕အခြင့္အေရးအတြက္ေတာင္းဆိုဖို႕အတြက္ အၾကမ္းဖက္ခံရမႈရွိမွ ေတာင္းဆိုလို႕ရပါတယ္။ဒါေပမယ္ ေတာင္း ဆို ဖို႕ အတြက္ ေတာင္းဆိုေလာက္ေအာင္ အုပ္ခ်ဳဳပ္ေရးမႈမ်ိဳးလည္း လိုအပ္ပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္ ခံရမႈ နည္း(၅)နည္းရွိပါတယ္။ (၁) စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ (၂) ရုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ၊ (၃) လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ (၄) စီးပြါးေရးဆိုင္ရာနဲ႕ (၅) ရိုးရာဓေလ့ဆိုင္ရာပါ။ ေဒသတရအမိန္႕ဆိုတာ သူ႕အိမ္မွာ သူ႕စည္းကမ္းကို ထုတ္တာပါ။ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ဥပေဒကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္ေဆာင္ၿပီးမွ တရား၀င္သူေတြကို ႏိုင္ငံသားေပး၊ ႏိုင္ငံသား တစ္ေယာက္ ခံစားခြင့္ မဲေပးခြင့္ စေတြေတာ့ ေပးလို္က္ပါ။ တရားမ၀င္သူေတြကိုေတာ့ တရားမ၀င္သလို လ၀က ဥပေဒအတုိင္း ေဆာင္ရြက္ပါ။ ဒီလို သဲသဲကဲြကဲြျဖစ္သြားတဲ့ အခ်ိန္မွာ လူ႕အခြင့္အေရး ဆိုတာကို ေျပာလို႕လည္း ရပါၿပီ။ ေပးလို႕ရပါၿပီ။ ဒါေပမယ္ တန္းတူေရးဆိုတာရွိပါေသးတယ္။
တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရးနဲ႕ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးကိုေတာ့ မေရာလုိက္ပါနဲ႕။ အခုေလာေလာဆယ္အခ်ိန္မွာ လူ႕အခြင့္အေရးကို ေျပာဖို႕ထက္ ႏုိင္ငံေတာ္ ေအးခ်မ္းမႈနဲ႕ ဒီမုိကေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚကို ေရာက္ေအာင္ တြန္းတင္ၾကပါအံု။ ဒီမိုကေရစီဖံြ႕ၿဖိဳးလာတဲ့ တစ္ေန႕ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုတာႀကီး သူအလိုလို ေနာက္က လိုက္သြား ပါလိမ္မယ္။
အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ လူ႕အခြင့္အေရးသည္ အသံုးခ်ေနေသာအရာေလာက္သာ ျဖစ္ပါသည္။ လူ႕အခြင့္အေရးကို အသံုးခ်ၿပီးေတာ့ တိုင္းရင္းသားျဖစ္မႈ၊ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈတို႕အတြက္ တိုက္ပဲြ၀င္ေနၾကသည္။ အဲဒီတိုက္ပဲြဟာ လူ႕အခြင့္ အေရးၿခံဳ တိုက္ပဲြဆိုသည္ကို ေခါင္းေဆာင္တုိင္း သတိထားသင့္ပါသည္။ လူ႕အခြင့္အေရးသည္ NGO, INGO တို႕၏ အသနားခံ အလွဴခံအသံမ်ိဳးတြင္ အသံုးတည့္တတ္ပါသည္။ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရ ပါတယ္ သနားၾကပါလို႕ ေတာင္းဆိုတဲ့ NGO ေတြရဲ႕ သတင္းေတြကို အြင္းလိုင္းမွာ ေန႕စဥ္ ႏွင့္ အမွ်ဖတ္ရႈရ ပါတယ္။
ဒါေၾကာင္း ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္ရဲ႕ စကားတစ္ခြန္ေၾကာင္း ဘ၀ေပါင္းမ်ားစြာ စေတးေပးလိုက္ရသည့္ အျဖစ္မ်ိဳးေတာ့ အေရာက္မခံေစခ်င္ပါ။ ႀကမ္းကၽြံရင္ ႏႈတ္လို႕ရပါတယ္။ စကားကၽြံရင္ေတာ့ ႏႈတ္လို႕မရပါ။ ဒါေၾကာင္း စကား စကား ေျပာပါမ်ား စကားထဲက ဇာတိျပဆိုသလိုမ်ိဳးလည္း မျဖစ္ေစခ်င္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႕ တေတြ ရဲ႕ ယံုၾကည္ေလးစားမႈကိုလည္း စကားတစ္ခြန္ေၾကာင္း မပ်က္စီေစခ်င္ပါတယ္။ လူထုေခါင္းေဆာင္ဆိုရင္ လူထု ခံစားခ်က္ကိုေတာ့ အသိအမွတ္ျပဳေစခ်င္ပါတယ္။
ေလးစားစြာျဖင့္
ေ၀ဟင္ေအာင္
(ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံတိုင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ခြင့္ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ သေဘာထား ကဲြလဲြခြင့္ရွိပါသည္)
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြတို ့၏ ေဆြးေႏြးမူ ေဝဖန္မူအား လိူက္လွဲစြာ ၾကိဳဆိုပါသည္