“ဂ်ီဟက္အဓိပၸါယ္”အပိုင္း(၁)

အရွင္၀ီရသူ

Jihad ဆိုသည္မွာ မြတ္စလင္တို႔၏ ဘာသာေရးတာ၀န္တစ္ခုကို ေခၚဆိုေသာ အစၥလာမ္ဘာသာေရး စကားလံုးျဖစ္သည္။ အာရဗီစကားတြင္မူ  ဂ်ီဟဒ္ကို ရုန္းကန္လွဳပ္ရွားမွဳဟု အဓိပၸါယ္ရေသာ နာမ္ပုဒ္တစ္ပုဒ္အျဖစ္ ဘာသာျပန္ၾကသည္။ ကိုရမ္က်မ္းစာတြင္ ဂ်ီဟဒ္ဟူေသာ စကားလံုး ၄၁ ၾကိမ္ပါရွိၿပီး ဘုရားသခင္အလိုေတာ္က် ရုန္းကန္လွဳပ္ရွားျခင္း ဟူေသာ အီဒီယမ္အသံုးအႏွံဳးျဖင့္ မၾကာခဏသံုးသည္။ ဂ်ီဟဒ္တြင္ ပါ၀င္လွဳပ္ရွားသူကို မူဂ်ာဟစ္ ဟုေခၚၿပီး၊ အမ်ားကိန္းမွာမူ မူဂ်ာဟစ္ဒင္ ျဖစ္သည္။ ဂ်ီဟဒ္သည္ မြတ္စလင္တို႔အတြက္ အေရးၾကီးေသာ ဘာသာေရးတာ၀န္တစ္ခုျဖစ္သည္။ တခါတရံတြင္ ဆြန္နီ ပညာရွင္မ်ားအတြင္းရွိ လူနည္းစုကမူ ထိုဘာသာေရးတာ၀န္ကို အစၥလာမ္ဘာသာ၏ နံပတ္ေျခာက္ အေလးအျမတ္ျပဳအပ္ေသာအရာအျဖစ္ ရည္ညႊန္းသည္၊ သို့ေသာ္ ထိုဘာသာေရးတာ၀န္သည္ ထိုကဲ့သို႔ တရား၀င္ အဆင့္အတန္းမရွိပါ။ တြယ္လ္ဗာ ရွီအက္ အစၥလမ္တြင္မူ ဂ်ီဟဒ္သည္ ဘာသာေရးအက်င့္ ဆယ္ ခုအနက္ တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္သည္။

အခ်က္အလက္ျပည့္စံုေသာ အစၥလမ္ အဘိဓာန္တစ္ခုမွာ ဂ်ီဟဒ္္ကို - မိုဟာမက္၏ ဘာသာျပန္႔ပြါးေရးတြင္ အစၥလမ္ဘာသာ တိုးတက္ေရးႏွင့္ မြတ္စလင္တို႔အထံမွ မေကာင္းမွဳမ်ားကို ဖယ္ရွားေရးတို႔အတြက္ အထူးရည္ရြယ္ကာ ျပဌာန္းထားေသာ ၄င္းဘာသာကို မယံုၾကည္သူမ်ားႏွင့္ တိုက္ခိုက္ရေသာ ဘာသာေရး စစ္ပြဲဟု အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုထားသည္။ ထင္ရွားတဲ့ ၿဗိတိန္-အေမရိကန္ အေရွ့တိုင္းပညာရွင္ ဘားနဒ္ လူး၀စ္ကေတာ့ တမန္ေတာ္ မိုဟာမက္ရဲ့ အဆံုးအမမ်ားႏွင့္ အစၥလမ္ ဥပေဒရဲ့ ေရွးေဟာင္း လက္စြဲစာအုပ္ေတြမွာ ဂ်ီဟဒ္္က က်ယ္ျပန္႔တဲ့ ကိစၥအမ်ားစုမွာ စစ္အဓိပၸါယ္ပါတဲ့ စကားလံုးျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဆိုပါတယ္။ Al-Minhaj လို့ေခၚတဲ့ တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ရဲ့ အဆိုအမိန္႔ေတြရဲ့ အဖြင့္က်မ္းမွာ အလယ္ပိုင္းေခတ္ အစၥလမ္ပညာရွင္ Yahya ibn Sharaf al-Nawawi က အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုလံုးရဲ့ စုေပါင္းတာ၀န္တစ္ခုသည္ တရား၀င္ ဆန္႔က်င္မွဳတစ္ခု တည္ရွိေနဖို႔၊ ဘာသာေရး ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းဖို႔၊ ဘုရားရဲ့ ဥပေဒေတြကို နားလည္ဖို႔၊ အမွန္တရားကို သိျမင္ဖို႔နဲ႔ မွားတဲ့ အျပဳအမူေတြကို တားျမစ္ဖို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဘီဘီစီက ဂ်ီဟဒ္ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို တိတိက်က် ဖြင့္ဆိုေပးထားသလို၊ မြတ္စလင္ေတြက မတူကြဲျပားျခားနားတဲ့ ရုန္းကုန္လွဳပ္ရွားမွဳ သံုးမ်ိဳးကို ဘယ္လို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုေဖာ္ျပတယ္ဆိုတာကိုလဲ ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
၁။ မြတ္စလင္ ယံုၾကည္မွဳကို တတ္နိဳင္သမွ် အေကာင္းဆံုး ေတြ႔ၾကံဳခံစားနိဳင္ဖို႔ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္သူ တစ္ေယာက္ရဲ့ ကိုယ္တြင္း ရုန္းကန္လွဳပ္ရွားမွဳ၊
၂။ မြတ္စလင္အဖြဲ႔အစည္းေကာင္းတစ္ခု တည္ေဆာက္နိဳင္ဖို႔ ရုန္းကန္လွဳပ္ရွားမွဳနဲ႔၊
၃။ ျမင့္ျမတ္ေသာ စစ္ပြဲ (သို႔မဟုတ္) လိုအပ္ရင္ အင္အားသံုးကာ အစၥလမ္ဘာသာကို ကာကြယ္ဖို႔ရာ ရုန္းကန္လွဳပ္ရွားမွဳတို႔ျဖစ္ပါတယ္။
အေနာက္တိုင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြမွာရွိတဲ့ မြတ္စလင္မဟုတ္သူေတြက ဂ်ီဟဒ္ကို ျမင့္ျမတ္ေသာစစ္ပြဲလို႔ ဘာသာျပန္ၾကပါတယ္၊ အစၥလမ္ဘာသာကို ေလ့လာသူ ပညာရွင္မ်ားကေတာ့ ဒီစကားလံုးႏွစ္လံုးဟာ အဓိပၸါယ္တူအသံသာကြဲတဲ့ စကားလံုးေတြ မဟုတ္ဘူးလို႔ မၾကာခဏ အေလးအနက္ထားေျပာဆိုၾကပါတယ္။ အတိအက်ေျပာရရင္ေတာ့ မြတ္စလင္ စာေရးဆရာေတြက ဂ်ီဟဒ္ဆိုတဲ့ စကားလံုးရဲ့ ဆင့္ပြါးအဓိပၸါယ္ေတြကို အေလးထားတဲ့ ခ်ဥ္းကပ္မွဳမ်ိဳးကို ျငင္းပယ္လိုၾကပါတယ္။

                                                         ဇာစ္ျမစ္
ဂ်ီဟဒ္ဆိုတဲ့ စကားလံုးရဲ့ အစမ်ားကို မိုဟာမက္ရဲ့ အဆိုအမိန္႔မ်ား လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ကိုရန္က်မ္းမ်ားမွာ ေျခရာခံနိဳင္ပါတယ္။ ဒီလိုေျခရာခံေတြ႔ရွိမွဳဟာ ဂ်ီဟဒ္အသံုးအႏွံဳးသည္ မြတ္စလင္မဟုတ္သူမ်ားကို ဆန္႔က်င္သည္ဟူသည့္ သေဘာတရားကို အားေကာင္းေစပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ကိုရန္က်မ္းတြင္ ဂ်ီဟဒ္ကို အလႅာဟ္၏ အမည္ျဖင့္ တိုက္ခိုက္ေရး သို႔မဟုတ္ စစ္ေရးအတြက္ မည္သည့္အခါမွ မသံုးဘဲ၊ qital ကိုသာ တိုက္ခိုက္ေရးအဓိပၸါယ္ျဖင့္ သံုးပါတယ္။ ကိုရန္က်မ္းလာ ဂ်ီဟဒ္ကို မူလအားျဖင့္ မြတ္စလင္မ်ား၏ အိမ္နီးခ်င္းမ်ားကိုသာ ရည္ညႊန္းေသာ္လည္း အခ်ိန္ကာလၾကာျမင့္လာသည္ႏွင့္အမွ် ရန္သူပိုမ်ားလာသည္ႏွင့္အမွ် ဂ်ီဟဒ္ကို အေထာက္အပံ့ျပဳေသာ ကိုရန္က်မ္း၏ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားမွာလည္း ရန္သူအသစ္မ်ားအတြက္ပါ အဆင့္ျမွင့္လာခဲ့သည္။ ဂ်ီဟဒ္ဥပေဒဆိုင္ရာ ပထမဆံုးစာတမ္းကို Abd al-Rahman al-Awza'i ႏွင့္ Muhammad ibn al-Hasan al-Shaybani တို႔ေရးသားခဲ့ၾကသည္။ ထိုစာတမ္းမွာ မိုဟာမက္ေသဆံုးၿပီးအခ်ိန္ကစ၍ ေပၚေပါက္လာခဲ့ေသာ အျငင္းပြါးမွဳမ်ားမွ ထြက္ေပၚလာျခင္းျဖစ္သည္။
ေခတ္သစ္ အာရဗီစကားလာ ဂ်ီဟတ္သည္ ဘာသာေရး၊ ေလာကအေရး၊ အၾကမ္းဖက္မွဳ၊ မဖက္မွဳ စသည့္ မည္သည့္ အေၾကာင္းေၾကာင့္ဘဲျဖစ္ျဖစ္ ရုန္းကန္လွဳပ္ရွားမွဳအတြက္ မွန္ကန္ေသာ အသံုးအႏွံဳးတစ္ခု ျဖစ္သည္။  ဥပမာ၊ မဟတၱမဂႏၵီ၏ အိႏၵိယ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ သတြျဂဟ လွဳပ္ရွားမွဳကို ေခတ္သစ္ အာရဗီစကားျဖင့္ေရာ အျခား ေဒသသံုး အာရဗီစကားျဖင့္ပါ ဂ်ီဟဒ္ဟုေခၚသည္။ ထို႔အျပင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားလြတ္လပ္ေရးအတြက္ တိုက္ခိုက္မွဳကိုလည္း ဂ်ီဟဒ္ဟုပင္ သံုးႏွံဳးၾကသည္။
                                                              အသံုးအႏွံဳးမ်ား
ဂ်ီဟဒ္ဟူေသာ စကားလံုးသည္ အၾကမ္းဖက္မွဳ အၾကမ္းမဖက္မွဳ အဓိပၸါယ္ႏွစ္မ်ိဳးလံုးျဖင့္ အဆင့္ဆင့္ တိုးတက္လာသည္။ သာမန္အားျဖင့္ အျခားအရာမ်ားၾကားတြင္ မတရားမွဳႏွင့္ ႏွိပ္ကြပ္မွဳမ်ားကို ဆန္႔က်င္ျခင္း၊ အစၥလမ္ဘာသာျဖန္႔ျဖဴးျခင္းႏွင့္ ၄င္းကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း၊ ကိုယ္က်င့္တရားေကာင္းမြန္ေသာ ဘ၀မွာ ေနထိုင္နိဳင္ဖို႔ ၾကိဳးစားျခင္းလို႔ ဂ်ီဟဒ္ကို ဘာသာျပန္နိဳင္ပါတယ္။ ဂ်ီဟဒ္ ႏွစ္မ်ိဳးအၾကား ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ အေရးပါမွဳကေတာ့ အျငင္းပြါးဖြယ္ရာ ျဖစ္ပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွား မြတ္စလင္မ်ားအၾကား ထင္ရွားသူအမ်ားစုက ဂ်ီဟဒ္ကို အစၥလမ္ဘာသာအတြက္ (သို႔မဟုတ္) ဘုရားသခင္အတြက္ (သို႔မဟုတ္) တခုတည္းေသာ အေၾကာင္းအရာအတြက္ ကိုယ့္အသက္ကို စြန္႔လႊတ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ အစၥလမ္ဘာသာကို ဆန္႔က်င္သူမ်ားကို တိုက္ခိုက္ျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုၾကပါတယ္လို႔ Gallup အဖြဲ႔ရဲ့ စစ္တမ္းတစ္ခုမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ လက္ဘႏြန္၊ ကူ၀ိတ္၊ ေဂ်ာ္ဒန္ႏွင့္ ေမာ္ရိုကိုရွိ မြတ္စလင္အမ်ားစုကေတာ့ ဂ်ီဟဒ္ကို ဘုရားသခင္အတြက္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ျခင္း၊ ဘုရားသခင္ေပးတဲ့တာ၀န္ (သို႔မဟုတ္) ဘုရားသခင္ကို ရွိခိုးျခင္းလို႔ စစ္သေဘာတရားမပါတဲ့ အဓိပၸါယ္မ်ိဳးဖြင့္ဆိုကာ သံုးႏွံဳးၾကပါတယ္။ အျခားသူမ်ားက
၁။ ခက္ခဲတဲ့အလုပ္မွာ ျမွဳပ္ႏွံလုပ္ကိုင္ျခင္းႏွင့္ ဘ၀မွာ ကိုယ့္ရည္မွန္းခ်က္ေအာင္ျမင္ျခင္း။
၂။ ျမင့္ျမတ္ေသာ အေၾကာင္းတရားရရွိေအာင္ ၾကိဳးစားအားထုတ္ျခင္း။
၃။ ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ညီညြတ္ေရးႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးတို႔ကို ျမွင့္တင္ျခင္းႏွင့္ အျခားသူမ်ားကို ကူညီျခင္း။
၄။ အစၥလမ္ဘာသာရဲ့ ဥပေဒအတိုင္းေနထိုင္ျခင္း ဆိုတဲ့ အဆင့္ေတြကို ရည္ညႊန္းကာ တု႔ံျပန္ၾကပါတယ္။

Wira Thu