အစၥလာမ္မွာအတင္းအဓမၼသြတ္သြင္းျခင္းရွိ၏ေလာ မရွိ၏ေလာ?

မြတ္ဆလင္ေတြ အျမဲဂုဏ္ယူဝင့္ၾကႊားစြာေျပာေလ့ရွိတဲ့ စကားေလးတစ္ခြန္းရွိပါတယ္။
ၾကားဖူးမလားေတာ့မသိဘူး။ There is no compulsion in Islam အစၥလာမ္မွာ အတင္းအဓမၼသြတ္သြင္းျခင္း အလ်င္းမရွိဆိုျပီး ကမာၻနဲ႕တစ္ဝွန္းက မြတ္ဆလင္ေတြက ဂုဏ္ယူဝင့္ၾကႊားစြာ ေျပာဆုိေနၾကပါတယ္။
ျမန္မာမြတ္ဆလင္ေတြကလည္းေျပာၾကပါတယ္။ အဲဒီစကားကဘယ္ကလာလဲဆိုရင္ သူတို႕ရဲ႕အကုန္အန္က်မ္းမွာ ေျပာထားတာပါ။ ကြၽန္ေတာ္က အစၥလာမ္အေၾကာင္းပဲေျပာမွာဆိုေတာ့ ကုလားေတြမြတ္ဆလင္ေတြ ဘာလုပ္တယ္ညာလုပ္တယ္ ေျပာမွာမဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႕ဘာသာနဲ႕သူတို႕ တမန္ေတာ္ေတြ၊ က်မ္းစာေတြနဲ႕ သမိုင္းအေၾကာင္းေတြပဲ ေျပာမွာပါ။ အခုကိစၥနဲ႕ပတ္သက္ျပီး သူတို႕က်မ္းက ဘာေျပာထားလည္းဆိုေတာ့

ကုရ္အာန္က်မ္း ၂:၂၅၆ “ေျဖာင့္မတ္မွန္ကန္ေသာအစၥလာမ္သာသနာေတာ္၏တရားလမ္းစဥ္သည္ မမွန္ကန္ေသာလမ္းစဥ္ႏွင့္သိသိသာသာရွင္းလင္းထင္ရွားစြာ ကဲြျပားျခားနားလ်က္ရွိေနျပီျဖစ္ေပရာမည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကုိမွ် အစၥလာမ္သာသနာေတာ္တြင္း၌၀င္ေရာက္ရန္အတြက္အတင္းအဓမၼအႏိုင္အထက္ အလ်င္းမျပဳရ။သုိ႕ျဖစ္၍အၾကင္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္သည္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္မွအပလူသားတို႕မွတ္ယူထားေသာမမွန္ကန္ေသာ ကုိးကြယ္ရာမ်ားကုိေသြဖည္ျငင္းဆန္စြန္႕လႊတ္ပယ္ရွားကာ တစ္ဆူတည္းေသာအလာဟ္အရွင္ျမတ္ ကုိသာလွ်င္ယုံၾကည္ကုိးကြယ္ပါမူ
ဧကန္အမွန္ထိုသူသည္အလြန္ခိုင္ၿမဲ၍ယုံၾကည္အားကုိးဖြယ္ရာ
ျဖစ္သည့္ျပင္မည္သည့္အခါမွ်က်ိဳးပ်က္ျခင္းအလ်င္းမရွိေသာ
ၾကိဳးကြင္းကုိၿမဲၿမံစြာဆဲြကုိင္ထားသူျဖစ္ေခ်ျပီ။အမွန္ေသာ္ကား အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္အသင္တို႕၏ႏႈတ္လွ်ာမွထြက္ဆိုေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကုိအလုံးစုံၾကားေတာ္မူေသာအရွင္၊အသင္တုိ႕
စိတ္တြင္း၌လွ်ိဳ႕၀ွက္ေသာအေၾကာင္းအရာခပ္သိမ္းတို႕ကုိလည္း အၾကြင္းမရွိသိရွိေတာ္မူေသာအရွင္ျဖစ္ေတာ္မူူေပသတည္း။”

စာအုပ္ထဲမွာေတာ့ အေျပာကေခ်ာလို႕ေပါ့ လက္ေတြ႕မွာက်မွ ေစာက္တလြဲေတြလုပ္ၾကတာ သူတို႕တမန္ေတာ္မို
ဟာမက္ကစလို႕ မိုဟာမက္ရဲ႕ေနာက္လိုက္ သမိုင္းတစ္ေလ်ာက္လံုးက မြတ္ဆလင္ေတြကေန ယေန႕ေခတ္မြတ္ဆလင္ေတြ အထိပါပဲ။ သူတို႕ရဲ႕ အကုန္အန္က်မ္းၾကီးထဲမွာ ေျပာသမွ်လည္းမယံုနဲ႕ဗ်။ ဘာလို႕လည္းဆိုေတာ့ သူတို႕က်မ္းကမိုဟာမက္စိတ္ကူးေတြနဲ႕ ေလ်ာက္ေျပာထားတဲ့က်မ္းၾကီး။ မွန္တာေတြေရာမွားတာေတြေရာ တလြဲေတြေရာေပါ့ဗ်ာ။ အဓိကကေတာ့ မိုဟာမက္ကသူ႕ေခတ္သူ႕အခါက ေခတ္အမီဆံုးျဖစ္တဲ့ နကၡတ္ေဗဒေတြ၊ ေဆးပညာေတြ၊ ဒႆနေတြစသည္ျဖင့္ သူၾကားဖူးသမွ်ေတြကုိ ေကာင္းႏိုးရာရာစုထားတဲ့က်မ္းၾကီးပါ။ အဲဒါကို အလာၾကီးကေျပာတယ္ဆိုျပီး ေဖာေရွာလုပ္ပါတယ္။ 

သူေရာသမေမႊတဲ့အထဲမွာ ဂရိဒ႑ာရီ၊ အာရပ္ဒ႑ာရီ၊ ဇိုရိုအက္စတားဒ႑ာရီ၊ ပါရွန္ဒ႑ာရီ စသည္စသည္ျဖင့္ ဒ႑ာရီေပါင္းစံု ေစာက္တလြဲေပါင္းစံုကို all in one လုပ္ထားတာပါ။ အဲဒီအေၾကာင္းကုိၾကံဳရင္ၾကံဳသလုိ ဘယ္ဒ႑ာရီမွာ ဘယ္လုိလာျပီး အကုန္အန္က်မ္းမွာ ဘယ္လိုခိုးခ်ထားပါတယ္ဆိုတာကို ေထာက္ျပမယ္။

အခုလည္း အတင္းသြတ္သြင္းျခင္း မရွိပါဘူးဆိုျပီးလူၾကားေကာင္းေအာင္ မြတ္ဆလင္ေတြ သာသနာျပဳတဲ့ေနရာမွာ အဆင္ေျပေအာင္ ဟန္ျပေရးထားပါတယ္။ တကယ္တန္းလက္ေတြ႕လား ဟန္ေဆာင္တာလားဆိုတာ ၾကည့္လိုက္ၾကရေအာင္။

  အီရန္ဆိုတာအခုေခတ္မွာ ရွီးယားမြတ္ဆလင္ေတြ ၾကီးစုိးတဲ့ေနရာပါ။ သမိုင္းဂုဏ္ေရာင္ အစဥ္ထြန္းေျပာင္ခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံဆိုရင္လည္းမမွားပါဘူး။ သိပၸံပညာရွင္ေတြ ေပၚထြက္ရာႏုိင္ငံပါ။ ဘူမိနက္သန္အေျခမွန္လို႕ ေျပာရင္လည္းမလြန္ပါဘူး။ အဲဒီလိုေရခံေျမခံေကာင္းတဲ့ အီရန္ႏုိင္ငံဟာေရွးယခင္က ပါရွန္အင္ပါယာဆိုျပီး ကိုယ့္ထီးကိုယ့္နန္းကိုယ့္ၾကငွန္းနဲ ့ ႏိုင္ငံၾကီးတစ္ႏိုင္ငံပါ။ ဒါေပမယ့္ ၆၄၂ခုႏွစ္မွာပဲ အာရပ္မြတ္ဆလင္ေတြရဲ႕ သိမ္းပုိက္မႈကိုခံခဲ့ရပါတယ္။ သိ္မ္းပုိက္မခံရမီက ဆက္ဆာနဒီအင္ပါယာလို႕ေခၚတဲ့ ေနာက္ဆံုးပါရွန္အင္ပါယာဟာ ဘယ္ေလာက္အထိေတာင္ဩဇာအင္အား ပ်ံ႕ႏွံ႕ခဲ့သလဲဆိုရင္ အေနာက္ဘက္မွာ ဘိုင္ဇန္တင္းအင္ပါယာေခၚ အေရွ႕ေရာမအင္ပါယာ၊ အေရွ ့ဘက္မွာ အိႏၵိယႏိုင္ငံ အေနာက္ဖ်ားပိုင္းအထိနဲ႕ ေတာင္ဘက္မွာ အာဖရိကတိုက္ အေရွ႕ေျမာက္ဖ်ားပုိင္းနဲ႕ ယီမင္ႏုိင္ငံ၊ ေျမာက္ဘက္မွာ ဥဇဘက္ကစၥတန္ႏုိင္ငံအထိ အာဏာစက္ျပန္႕ႏွံ႕ခဲ့ပါတယ္။

 ဒါေပမယ့္ အင္အားဘယ္ေလာက္ပဲၾကီးေစပါမူ က်ဆံုးခ်ိန္ေရာက္ရင္ေတာ့ သူ႕ကြၽန္လက္ေအာက္က်ဆံုးရျမဲပါပဲ။ ဆက္ဆာနဒီအင္ပါယာဟာ ျပိဳင္ဘက္ဘိုင္ဇန္တင္းအင္ပါယာနဲ႕ ရာစုႏွစ္တစ္စုေက်ာ္တဲ့အထိကုိ စစ္ခင္းေနခဲ့ရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ စစ္ဒဏ္ေၾကာင့္ေရာ ႏုိင္ငံေတာ္အတြင္းအက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ားေၾကာင့္ပါ အင္အားယို္င္နဲ႕ေနခဲ့ပါတယ္။ ဘုိင္ဇန္တင္းအင္ပါယာကလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပါပဲ။ ဒါကိုအခြင့္ေကာင္းယူခဲ့တဲ့ အာရပ္မြတ္ဆလင္မ်ားက ယာလည္းညက္ေစ ၾကက္လည္းပန္းေစျဖစ္ေလာက္ေတာ့မွ အသာေလး သူ႕ထက္အဆမတန္အင္အားၾကီးတဲ့ အင္ပါယာၾကီးႏွစ္ခုစလံုးကုိ တုိက္ခိုက္သိမ္းယူခဲ့ပါတယ္။ မိုဟာမက္အသက္ရွင္စဥ္ကာလမွာတုန္းက အင္ပါယာၾကီးႏွစ္ခုကို မသိမ္းပုိက္ရေသးပါဘူး။ သူ႕ရဲ႕ဆက္ခံသူခါလီဖာမ်ားျဖစ္တဲ့ အဘူဘက္ကာနဲ႕ အိုမာလက္ထက္မွာမွ အျပီးသတ္သိမ္းပုိက္အႏိုင္ရခဲ့တာပါ။ အခုမိုဟာမက္လက္ထက္ ပါရွန္အင္ပါယာနဲ႕ဆက္ဆံေရးကုိေျပာပါ့မယ္။
အစၥလာမ္သာသနာဟာ ဓါးမိုးျပီးသာသနာျပဳခဲ့တာ တမန္ေတာ္မုိဟာမက္လက္ထက္ကစလုိ႕ ပေဒသရာဇ္ေခတ္
ကုန္တဲ့ထိပါပဲ။ အခုေခတ္မွာလည္း ဓါးမိုးျပီးသာသနာမျပဳႏိုင္ေပမယ့္ အိုစမာဘင္လာဒင္ရဲ႕ဗီဒီယိုေခြထဲကလုိ အေမရိကားတစ္ႏုိင္ငံလံုး အစၥလာမ္ဘာသာကို ကူးေျပာင္းရမယ္ လို႕ျခိမ္းေျခာက္တာမ်ဳိးက လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္၁၄၀၀ေက်ာ္ ေလာက္ကတည္းက သူ႕ရဲ႕ဆရာၾကီး မိုဟာမက္ရဲ႕လမ္းစဥ္အတိုင္း တေထရာတည္းပါပဲ။ ေရွ႕ေဆာင္ႏြားလား ေျဖာင့္ေျဖာင့္သြားက ေနာက္ႏြားတစ္သိုက္ ေျဖာင့္ေျဖာင့္လုိက္၏ ဆိုသလိုပဲေပါ့။

မိုဟာမက္လက္ထက္မွာ ပုိဆိုးတယ္ေျပာရမလားပဲ ဘာလို႕လည္းဆိုေတာ့မုိဟာမက္က ကိုယ့္ကုိယ္ကိုယ္ေက်ျငာတဲ့ တမန္ေတာ္ျဖစ္ေနတာကတစ္ေၾကာင္း တိုက္တိုင္းေအာင္ဓားျပဗိုလ္ ျဖစ္ေနတာကတစ္ေၾကာင္း ဘင္လာဒင္လုိ ဂူေအာင္းဝရမ္းေျပး အၾကမ္းဖက္သမား ပုဆိုးျခံဳနဲ႕ေတာ့ အကြာၾကီးေပါ့။ မြတ္ဆလင္ေတြ အျမဲေျပာသလိုပဲ အစၥလာမ္ဟာျငိမ္းခ်မ္းျခင္း၏ ဘာသာပါလို႕ဆိုေပမယ့္ တစ္ကယ္တန္းက်ေတာ့ လက္ခံဖို႕ခက္ခဲပါတယ္။ မိုဟာမက္ရဲ႕သမိုင္း အစၥလာမ္သမိုင္းကုိ ေလ့လာလိုက္မယ္ဆိုရင္ မိုဟာမက္က အာေရးဘီးယန္း ကြၽန္းဆြယ္တစ္ခုလံုးကုိ အစၥလာမ္သာသနာကုိလက္ခံဖို႕ ကမ္းလွမ္းခဲ့ေၾကာင္းသိရပါတယ္။ ကမ္းလွမ္းတယ္ဆိုတာ မြတ္ဆလင္ေတြရဲ႕အေျပာေနာ္။ တကယ္ကမ္းလွမ္းတာလား ဘာလဲဆိုတာကို သူပါရွန္ဧကရာဇ္္ ဒုတိယေျမာက္ခို႕စ္ေရာ့စ္ကုိ ပို႕ခဲ့တဲ့စာကုိၾကည့္ျပီးဆံုးျဖတ္ၾကရေအာင္။

မိုဟာမက္က ေအဒီ၆၂၈ခုႏွစ္မွာ သူ႕ေခတ္ကာလတုန္းကထြန္းကားခဲ့တဲ့ နယ္ပယ္ေဒသအသီးသီး ႏိုင္ငံအသီးသီးက ဧကရာဇ္ေတြ၊ မင္းညီမင္းသားေတြ၊ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြကို သဝဏ္လႊာအမ်ားအျပားေပးပုိ႕ျပီး အစၥလာမ္ဘာသာကိုလက္ခံဖုိ႕ ကမ္းလွမ္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီသဝဏ္လႊာေတြကုိ တစ္ေန႕တည္းမွာပဲ သံတမန္ေတြကေနတစ္ဆင့္ အီရန္၊ ဘုိင္ဇန္တီယမ္၊ အီသီယိုပီးယား၊ အီဂ်စ္၊ ယီမင္နဲ႕ ဟီရာျမိဳ႕ေတြကုိ ေပးပုိ႕ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ဘိုင္ဇမ္တီယမ္ျမိဳ႕ဆိုတာက ခရစ္ယာန္ေရာမေတြလက္ထဲကေန မြတ္ဆလင္တူရကီေတြကသိမ္းပုိက္ျပီး အမည္ေျပာင္းလဲလုိက္တဲ့ ေခတ္သစ္အစၥတန္ဘူလ္တစ္ျဖစ္လဲ ကြန္စတန္တီႏိုပယ္လ္ျမိဳ႕ကိုေျပာတာပါ။

ဟီရာျမိဳ႕ကေတာ့ အီရတ္မွာရွိတဲ့ ေရွးေဟာင္းျမိဳ႕တစ္ျမိဳ႕ပါ။ ဟီဂ်ာရီသကၠရာဇ္၇ခုႏွစ္ (ေအဒီ၆၂၈) အစဦးပုိင္းေလာက္မွာ မိုဟာမက္က သူ႕လူေတြထဲကတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့

အဗၺဒူလာဘင္ ဟူဒါဖာ ဆာမီကုိ လႊတ္ျပီးေတာ့ ပါရွန္ဧကရာဇ္ ဒုတိယေျမာက္ခို႕စ္ေရာ့စ္ကုိ အစၥလာမ္ဘာသာကိုဖိတ္ေခၚတဲ့ သဝဏ္လႊာကိုပါးခုိင္းလုိက္တယ္။ အဲဒီသဝဏ္လႊာထဲမွာ ဘာေတြေျပာထားလည္းဆိုတာကုိ အစၥလာမ္သမိုင္း ရာဇဝင္စာအုပ္ေတြမွာ မွတ္တမ္းတင္ထားတာေတြရွိတယ္။
ကြၽန္ေတာ္အဆီေလ်ာ္ဆံုးျဖစ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ထားတယ္။

မျပတ္မစဲ သနားၾကင္နာေတာ္မူထေသာ၊ အနႏ ၱေက်းဇူးေတာ္ရွင္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏ နာမေတာ္ျဖင့္အစျပဳပါ၏။ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏ တမန္ေတာ္မိုဟာမက္မွ အီရန္ေရေျမ႕သခင္ရွင္ဘုရင္သို႕ စာခြၽန္လႊာပါးလိုက္သည္။ သစၥာတရားကို ရွာေဖြကုန္ေသာ၊ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ႏွင့္တကြ သူ၏တမန္ေတာ္အေပၚ၌ ယံုၾကည္ျခင္းသဒၵါတရား ထားရွိကုန္ေသာ၊ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္မွတပါး အျခားယွဥ္တြဲကိုးကြယ္ရာမရွိေၾကာင္းကို သက္ေသခံကုန္ေသာ၊ မိုဟာမက္သည္ အရွင္ျမတ္၏အေစခံ တမန္ေတာ္ျဖစ္ေၾကာင္းကုိ သက္ဝင္ယံုၾကည္ကုန္ေသာ အၾကင္ပုဂၢိဳလ္အေပၚ၌ ျငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈအေပါင္းခေညာင္းပါေစ။ အရွင္ျမတ္၏အမိန္႕ေတာ္အရ အကြၽႏု္ပ္သည္ အသင့္အား အရွင္ျမတ္ဆီသို႕ ဖိတ္ေခၚပါ၏။ အရွင္ျမတ္သည္ အကြၽႏု္ပ္အား လူသားတစ္ရပ္လံုးအေပၚသို႕ ဦးေဆာင္စိမ့္ေသာငါ ေစလႊတ္ေတာ္မူခဲ့ေလျပီ။ ထို႕ေၾကာင့္ အကြၽႏု္သည္ အရွင္ျမတ္၏အမ်က္ေဒါသအေၾကာင္းကုိ ၄င္းတို႕အားသတိေပးစိမ့္ေသာ ငွာလည္းေကာင္း မယံုၾကည္သူမ်ားအေပၚ၌ ရာဇသံေၾကညာစိမ့္ေသာငွာလည္းေကာင္း ေစလႊတ္ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ အစၥလာမ္ဘာသာကို လက္ခံက်င့္သံုးျခင္းအားျဖင့္ သင့္အား တည္ျမဲအတိုင္း ေဘးကင္းလံုျခံဳရွိေစေလာ့။ အကယ္၍ သင္သည္အစၥလာမ္သာသနာကို လက္မခံပဲ ျငင္းပယ္မည္ဆိုပါက ေမဂ်ဳိင္အျပစ္မ်ားအတြက္ တာဝန္သည္ သင့္အေပၚ၌ က်ေရာက္ေပလိမ့္မည္။(Tabaqat-i Kubra, vol. I, page 360; Tarikh-i Tabari, vol. II, pp. 295, 296; Tarikh-i Kamil, vol. II, page 81 and Biharul Anwar, vol. XX, page 389)

မြတ္ဆလင္ေတြေျပာတဲ့ ကမ္းလွမ္းစာဆိုတာ ၾကည့္ၾကပါ။ ေက်ာင္းပညာတတ္ထားတဲ့ ကေလးသြားေမးၾကည့္ရ င္ေတာင္မွ ဒါကမ္းလွမ္းစာလား ျခိမ္းေျခာက္စာ၊ ရာဇသံလားဆိုတာ ခြဲျခားသိပါတယ္။ အဲဒီထဲက ေမဂ်ဳိင္ဆိုတာက ဇုိရိုအက္စတားဘာသာဝင္ ဘုန္းၾကီးေတြကိုေရာ သူတို႕ကုိကုိးကြယ္သူေတြကုိေရာ ဆိုလုိပါတယ္။ မိုဟာမက္ေျပာတဲ့အဓိပၸါယ္က ငါ့ဘာသာကိုမင္းကိုးကြယ္ ကုိးကြယ္ရင္မင္းကိုအႏ ၱရာယ္မျပဳဘူး၊ မကိုးကြယ္ရင္ေတာ့ မင္းအျပစ္မင္းခံဆိုျပီး ဇိုရိုအက္စတားဘာသာကို ေစာ္ကားထားတာပါပဲ။ သူ႕သာဝကၾကီးအိုမာ ပုိ႕လုိက္တဲ့စာမွာဆိုရင္ အဲဒီဇိုရိုအက္စတန္းေတြကို မီးကိုးကြယ္တဲ့လူေတြ ဘာညာဆိုျပီးေတာ့ကို ခ်ဳိးခ်ဳိးဖဲ့ဖဲ့ေျပာထားပါတယ္။

 ဘယ္ေလာက္ေတာင္မွ သူတစ္ပါးဘာသာအေပၚမွာ ေလးစားရေကာင္းမွန္းမသိတဲ့ ဘုရားသခင္ရဲ႕ တမန္ေတာ္ပါလဲ။ အဲဒါမြတ္ဆလင္ေတြနဲ႕ ဆက္ဆံေနတဲ့လူေတြ သတိသာထားၾကေပေတာ့။ သူတို႕က အစၥလာမ္သည္သာ တစ္ခုတည္းေသာ စစ္မွန္တဲ့ဘာသာဆိုျပီး ငါႏွင့္ငါသာ ႏႈိင္းစရာလို႕ သေဘာထားၾကတာ။ သေဘာထားၾကတာဟာလည္း သူတို႕အကုန္အန္က်မ္းၾကီးက ဝါဒမႈိင္းတုိက္ထားလုိ႕ပဲ (ကုရ္အာန္ ၃:၈၅)။ မြတ္ဆလင္ေတြကို အျပစ္မတင္ရက္ပါဘူးေလ။ အဲဒီလို မိုဟာမက္ကစာေပးလုိက္ေတာ့ ပါရွန္ဘုရင္ ဘယ္လုိတုန္႕ျပန္မယ္လို႕ထင္လဲ?

သမိုင္းမွတ္တမ္းေတြ အားလံုးလိုလိုမွာပဲ ပါရွန္ဧကရာဇ္က ရာဇအမ်က္ ေခ်ာင္းေခ်ာင္းထြက္ျပီး မိုဟာမက္ေပးလိုက္တဲ့စာကုိ စုတ္ျဖဲပစ္လုိက္တယ္လို႕ ေျပာထားပါတယ္။ ျပီးေတာ့ သူ႕ရဲ႕ဩဇာခံ ယီမင္နယ္စား ဘဒန္း(Badhan) ကုိ အမိန္႕ေပးျပီး သူ႕လူေတြထဲက ရဲရင့္တဲ့လူႏွစ္ေယာက္ကိုေရြး၊ ဟီဂ်ာ့ဇ္မွာရွိေနတဲ့ မိုဟာမက္အေၾကာင္းကုိစံုစမ္း၊ အရွင္ရေအာင္ဖမ္းျပီးေတာ့ သူ႕ေရွ႕ေမွာက္အေရာက္ ဆက္သခုိင္းပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ မဒီနာကိုျပန္ေရာက္လာတဲ့ အဗၺဒူလာက သဝဏ္လႊာကို အစိတ္စိတ္ အျမႊာျမႊာဆုတ္ျဖဲခံလုိက္ရတဲ့အေၾကာင္းကို မိုဟာမက္ကိုျပန္ေျပာေတာ့ သူေတာ္ေကာင္းၾကီး တမန္ေတာ္ျမတ္မုိဟာမက္ ဘာျပန္ေျပာတယ္ထင္ပါသလဲ? “သူ႕ရဲ႕ႏုိင္ငံေတာ္ျပိဳကြဲပါေစ” ဆိုျပီးတစ္ခြန္းတည္း…..။ 

အကိုးအကား
http://en.wikipedia.org/wiki/Khosrau_II_of_Persia
http://en.wikipedia.org/wiki/Muslim_conquest_of_Persia
http://en.wikipedia.org/wiki/Byzantine%E2%80%93Sassanid_Wars
http://wikimyanmar.co.cc/wiki/index.php/အိုမာအိဗန္ အယ္လ္ ခတ္တဗ္